Σα να ‘ναι όλα αόρατα κι όμως μόλις πριν λίγο συνέβησαν, γυρίζεις πίσω και έχουν ήδη χαθεί. Σε προσωπικό επίπεδο όλα όσα πέρασαν χάνονται δεν μπορείς να τα φθάσεις έτσι καθώς ξεμάκρυναν στην ομίχλη του απογεύματος. Το ίδιο και στο γενικό επίπεδο: νέα, δηλώσεις, ανακοινώσεις, φωνές που δεν σταματούν να λένε – όλα τόσο μακρινά… μόλις απομακρυνθείς από τον αχό τους γίνονται σχεδόν αόρατα. Θαμπές εικόνες, ενός καθρέφτη θολωμένου απ’ τους ατμούς, θόρυβος που καταλάγιασε, εικόνα με εκτυφλωτικά χρώματα που σβήνει, μόλις σβήσουν τα φώτα που τη φωτίζουν.
Alison Moyet
Ένας κόσμος μακρινός, αόρατος και μέσα σ’ αυτόν πασχίζει ο καθένας να βρει τον εαυτό του: κι αυτός χαμένος στη τόση φασαρία, κι αυτός αόρατος πια. Ένα πρόσωπο, δυο χέρια, μάτια που σε κοιτάζουν στον καθρέφτη και μετά το τίποτα. Ένα αόρατο τίποτα. Σφαλείς τα μάτα μέσα στην ησυχία, ο ήχος της σιωπής είναι πάντα παρών. Το δένδρο απέναντι, η θαμπάδα του γαλάζιου τόσο παρόντος – θαρρείς πως είναι κυρίαρχο στα πάντα. Ο αχνός ουρανός, η ακινησία που αφουγκράζεται το αέρινο διάβα των ωρών. Ώσπου να έρθει το σούρουπο σιγά σιγά κι αυτό, χωρίς να το αντιληφθείς κλεισμένος μέσα σε μια μέγγενη σκέψεων – κι αυτή αόρατη.
Ο άνθρωπος βρίσκεται ανάμεσα γης και ουρανού. Η βαρύτητα τον έλκει στη γη, η ψυχή τον έλκει προς τον ουρανό καθώς εκεί προσβλέπει για τον δημιουργό της.
Ο Τήνιος καλλιτέχνης της πέτρας δημιουργεί σκάλες στην οικία του – αφ’ ενός για το καθημερινό ανέβασμα προς το άνω δώμα, αφ’ ετέρου για την ενατένιση από ψηλά προς τα πλακόστρωτα του χωριού ή τα χωράφια της εξοχής.
Σκαλάκια στην Τήνο
Τήνος, ποιητική και φωτογραφική περίληψη 7/6/2010
Φαντάζομαι ότι η έλξη που προκαλεί ο γενέθλιος τόπος σε όλους τους πολιτισμούς έχει να κάνει με τον αυτοπροσδιορισμό μας, με την ταυτότητά μας, με την ίδια την υπόσταση της ύπαρξής μας. Πρόκειται για ένα αμετακίνητο σημείο αναφοράς γύρω από το οποίο κινείται ο κόσμος μας. Αυτό δεν μας εμποδίζει κατ’ ανάγκην να γίνουμε κοσμοπολίτες, με την έννοια ότι τα στενά όρια της γενέθλιας γης αποτρέπουν μια παρόμοια εκδοχή. Κάθε άλλο∙ θητεία μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα είναι πάντα διδακτική και πολύτιμη. Μοιάζει σαν να κοιτάς τον εαυτό σου από απόσταση, να συνταιριάζεις τη λογική κρίση με το παρορμητικό του συναισθήματος.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε μια έκδοση με τίτλο «Τήνος, Ποιητική – φωτογραφική περίληψη» που την υπογράφουν δύο τηνιακοί καλλιτέχνες, ένας ποιητής και ένας φωτογράφος. Γνωρίζοντάς τους κανείς θα παρατηρούσε ότι και οι δύο, πέρα από την αισθητική προσήλωση στον τόπο που τους γέννησε, έχουν παράλληλες εμπειρίες, κάτι που ενώνει τους ανθρώπους περισσότερο.
Κι οι δύο ξενιτευτήκαν στην πέραν του Ατλαντικού χώρα, για να επιστρέψουν και πάλι στα πάτρια εδάφη σαν να μην έλειψαν ούτε μια μέρα. Μέσα από τον ποιητικό του λόγο ο Ντίνος Σιώτης (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2009) μοιάζει να σχολιάζει αλλά και να γεωγραφεί έναν τόπο άπλετου φωτός, αποκαλυπτικής διαύγειας, οικοδομημένο με την πιο απαράμιλλη τέχνη που υποδεικνύει το ανθρώπινο μέτρο, σε μια ισορροπία ζωής όπου όλα συνυπάρχουν σ’ ένα περίγραμμα στο οποίο ανασταίνεται η ζωή.
Ταυτόχρονα ο Κοντογεώργης αποτυπώνει πρόσωπα και τοπία, στιγμές της καθημερινότητας, λεπτομέρειες του τόπου, αποσπάσματα ζωής, με την αισιοδοξία του φωτός. Πρόκειται για έναν διάλογο λέξης και εικόνας όπως αυτός αποτυπώνεται μέσα από την ποιητική του φωτός. (Ξενοφών Μπρουντζάκης)
Ο αδάμαστος αέρας καλλιέργησε σε μεγάλο βαθμό και την αδούλωτη φύση των Τηνιακών. Το νησί τους ήταν το τελευταίο κομμάτι γης στον Ελλαδικό χώρο που έπεσε στα χέρια των Οθωμανών, αφού από το 1207 έως το 1715, η Τήνος βρισκόταν υπό τη χαλαρή διακυβέρνηση των Ενετών. Το πέρασμα των Οθωμανών από το νησί δεν διήρκησε παρά ένα αιώνα, από το 1715 έως το 1771 και από το 1775 έως το 1821 με την παροδική ανάπαυλα της ρωσικής κατοχής (1771 – 1775).
Ωστόσο, ουσιαστικοί κυρίαρχοι στο Αιγαίο παρέμειναν οι κουρσάροι και ειδικά ο Χαριεντίν Μπαρμπαρόσα. Οι πειρατικές επιδρομές προκαλούσαν τον τρόμο όχι μονάχα στους νησιώτες αλλά και στις ενετικές και τουρκικές στρατιωτικές φρουρές. Η ανάγκη των Τηνιακών να δημιουργήσουν έναν αμυντικό προμαχώνα που θα ανέκοπτε αποτελεσματικά τις αλλεπάλληλες τουρκικές και πειρατικές επιθέσεις, οδήγησε στη δημιουργία των πυκνοδομημένων κατά παράταξη οικισμών, οι οποίοι ήταν στο σύνολό τους σκαρφαλωμένοι στις πλαγιές των βουνών και σε μεγάλη απόσταση από τις ακτές. Τα σπίτια χτίζονταν μεσοτοιχίες το ένα δίπλα στο άλλο και είχαν περίπου το ίδιο ύψος έτσι ώστε να είναι δυνατή η διαφυγή από τις επίπεδες στέγες σε περίπτωση επίθεσης. Ανάμεσα σε δύο σειρές από κατοικίες, σχηματίζονταν στενοί διάδρομοι καλυμμένοι και από τις δύο πλευρές από τους χοντρούς πέτρινους τοίχους των σπιτιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο δρόμος με τα αμέτρητα σκαλοπάτια περνούσε κάτω από τα σπίτια, ανάμεσα από τοξωτές καμάρες.
Το κάστρο του Ξώμπουργου, που ήταν το ισχυρότερο των Κυκλάδων και έμεινε απάτητο από τις επιδρομές των Οθωμανικών και Πειρατικών στιφών βρισκόταν σκαλωμένο σε ένα γρανιτένιο ύψωμα 500 μέτρων. Τους γυμνούς γκρίζους βράχους του έζωναν δύο σειρές από τείχη γύρω από τα οποία απλώνονταν τα μαγαζιά και οι εμπορικές αγορές της Ενετικής πρωτεύουσας του νησιού. Μέσα από τα τείχη βρίσκονταν οι κατοικίες που αποτελούσαν την πόλη του Κάστρου. Έντεκα πολιορκίες απέκρουσε το Κάστρο ως την τελική συνθηκολόγηση με την Υψηλή Πύλη, το 1715. Εκτιμώντας την ανδρεία των Τηνίων, ο Σουλτάνος επέτρεψε στη φρουρά του Κάστρου να βγει από τα τείχη με υψωμένα τα λάβαρα της, ενώ ο Οθωμανικός στρατός απέδιδε τιμές. Εκδικούμενοι, όμως, την αντίσταση του πανίσχυρου Κάστρου, οι Τούρκοι έκαψαν, ολοσχερώς την πόλη και τα τείχη. Οι λιγοστοί κάτοικοι που απέμειναν στο ύψωμα, δημιούργησαν έναν καινούργιο οικισμό, τον οποίο ονόμασαν Ξώμπουργο, δηλαδή έξω από το Κάστρο (Borgo).
Τήνος, παραδοσιακός περιστεριώνας
Ο Δήμος Εξωμβούργου καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της Νήσου Τήνου σε έκταση 138.213 στρέμματα. Το έδαφος είναι ημιορεινό με υψηλότερη κορυφή τον Τσικνιά 713μ. Παράλληλα διακρίνουμε μικρές πεδινές εκτάσεις με μεγαλύτερη αυτήν της Κώμης. Όσον αφορά τη γεωγραφική θέση του Δήμου Εξωμβούργου, βόρεια συνορεύει με την Κοινότητα Πανόρμου και νότια με τον Δήμο της Τήνου. Ο νέος ΟΤΑ αποτελείται από εννέα πρώην κοινότητες -νυν δημ. διαμερίσματα, οι οποίες στο σύνολό τους περιλαμβάνουν 35 οικισμούς.
Ο Δήμος προήλθε από την συνένωση εννέα πρώην κοινοτήτων:
Κοινότητα Αγάπης με τους οικισμούς Αγάπη και Σκλαβοχωριό.
Κοινότητα Υστερνίων με τους οικισμούς Υστέρνια και Όρμος Υστερνίων.
Κοινότητα Καλλονής με τους οικισμούς Καλλονή, Καρκάδος, Αετοφωλιά και Κάτω Κλείσμα.
Κοινότητα Κάμπου με τους οικισμούς Κάμπος, Αγ. Ρωμανός, Λουτρά, Ξινάρα Σμαρδάκιτο και Ταραμπάδος.
Κοινότητα Καρδιανής με τους οικισμούς Καρδιανή και Όρμος Καρδιανής.
Κοινότητα Κτικάδου με τους οικισμούς του Κτικάδου, Κιονίων, Τριπόταμου, Σπεράδου και Χατζηράδου.
Κοινότητα Κώμης με τους οικισμούς Κώμη, Κολυμπήθρα, Κρόκος, Μοναστήρια Περάστρα και Σκαλάδος.
Κοινότητα Στενής με τους οικισμούς Στενή, Κέχρος, Λιβάδα, Μέση, Μυρσίνη, Ποταμιά και Τζάδος.
Κοινότητα Φαλατάδου με τους οικισμούς Φαλατάδος, Βώλαξ, Κουμάρος.
Ήταν η υπέρτατη στιγμή αυτή που θα κατεβαίναμε τις σκάλες πιάνοντας τη ξύλινη γυαλιστερή ράμπα δίπλα στη καρό ταπετσαρία με τις παλιές κρεμασμένες γκραβούρες. Ακουγόταν ο θόρυβος από ομιλίες, ποτήρια που χτύπαγαν μεταξύ τους αναταράσσοντας τα παγάκια, καθώς η μουσική ακουγόταν όλο και πιο έντονα. Και να η μεγάλη μπάρα του μπαρ, ενώ ο κόσμος στην πίστα χόρευε άνετα καθώς ήταν ακόμη νωρίς, κάτω από τα φωτορυθμικά.
Προχωρήσαμε προς κάποιο κενό τραπεζάκι. Ημίφως, αρκετό όμως για να διακρίνεις τα πρόσωπα που έπιναν το ποτό και σιγοψιθύριζαν – άλλοι πάλι σαν ήταν μεγάλη παρέα, γέλαγαν δυνατά καθώς είχε λεχθεί κάποιο πείραγμα, ή εξιστορηθεί κάποιο αστείο γεγονός. Απλίκες στους τοίχους, σε σχήμα πυρσού με βυσσινιά αμπαζούρ.
Σε λίγο τον είδαμε να κατευθύνεται στο τραπέζι μας κρατώντας το ποτήρι του:
“Επιτρέπεται να καθίσω;” ρώτησε με ένα αδιόρατο χαμόγελο. Μας συστήθηκε την επόμενη στιγμή.
“Φυσικά και ναι!“. Ήταν μια ουρανοκατέβατη έκπληξη! Ένας τύπος τόσο γνωστός, είχαμε ακούσει γι’ αυτόν ήταν γαλλικής καταγωγής, έμενε σ’ έναν πύργο δίπλα στη λίμνη, με όλα του τα αντικείμενα τέχνης, είχε επίσης γκαλερί με αντίκες στον καλύτερο δρόμο της πόλης. Το αυτοκίνητο του, μια μεγαλοπρεπής Rolls-Royce, ήταν πάντα παρκαρισμένο απ’ έξω. Σε λίγο σηκώθηκε απομακρυνόμενος, χωρίς να μιλήσει και μείναμε να απορούμε – αλλά για ελάχιστα δευτερόλεπτα, καθώς γύρισε αμέσως κρατώντας μια φιάλη τζιν Captain Morgan’s.
“Έφερα το μπουκάλι μου” και ζητώντας από τον σερβιτόρο ποτήρια, μας κέρασε. Καθόταν σταυροπόδι με ένα μαύρο, αδιόρατα ριγέ κοστούμι, γραβάτα, πολύ εκκεντρικός, είχε μακριές φαβορίτες που του πλαισίωναν το αδύνατο πρόσωπο με τα μαύρα, κάπως μακρυά, κυματιστά μαλλιά καθώς κοιτούσε με μάτια αεικίνητα την πίστα. Φορούσε κι ένα δακτυλίδι ένα φίνο χρυσό bague-chevalière.
“Μ’ αρέσει να κοιτάζω την πίστα, ν’ ακούω τη μουσική, καμιά φορά χορεύω… Αλήθεια, χορεύουμε;”.
Bandolero – Paris Latino 1983
Ήταν τακτικός θαμώνας σ’ αυτό το κέντρο. Είχε φυλαγμένο το μπουκάλι του στο μπαρ, καθόταν στην άκρη της μπάρας αλλά σαν έβλεπε κάποιους γνωστούς του – και είχε πολλούς, τους χαιρετούσε εγκάρδια. Κατέβαινε μόνος τις περισσότερες φορές, κι ήταν ένας τρόπος που συνήθιζε να τελειώνει τη μέρα του. Έμοιαζε με έναν δανδή μιας άλλης εποχής, ένας άλλος Dorian Gray, όμως με έναν τρόπο ιδιαίτερα κομψό που έφθανε στην επιτήδευση, τη μεγαλοπρέπεια. Αργότερα αγόρασε έναν περίφημο πύργο δίπλα στη λίμνη που τον μετέτρεψε σε ιδιωτικό resort όπου λάμβαναν χώρα δεξιώσεις, μουσικές εκδηλώσεις, κοσμικά και πολιτιστικά γεγονότα.
Steve Miller Band Greatest Hits 1972 – 1978
Εκείνες οι σκάλες ήταν μια κάθοδος στα μυστικά της νύχτας, μια νέα εμπειρία, μια αίσθηση ελευθερίας: όλα χάνονταν, βούλιαζαν στα σκωτσέζικα καρό καθίσματα, μαζί με τις μιας άλλης διάστασης φιγούρες, που κινούνταν στη σκιά των αχνά φωτισμένων τοίχων, ντυμένων με το ίδιο μυστηριακό ύφασμα, στην πίστα κάτω, μέσα από τις πολύχρωμες λάμψεις των προβολέων, στους χορευτικούς ρυθμούς των επιλογών του d.j..
Ήταν το αντικαθρέφτισμα μιας προσδοκίας του καινούργιου. Μια νέα συνάντηση, μια νέα εμπειρία. Ο τρελός χορός της νύχτας άπλωνε σαν τον πάνθηρα τα βελούδινα πατήματα του μέσα από τα άδυτα μαγευτικών – λες κι ήταν ψέμα, στιγμών – ένα περίεργο puzzle με παράταιρα στοιχεία που έψαχνες να ταιριάσεις.
Προσπάθεια να περιγραφεί μια άποψη νυχτερινής εξόδου σε μια ευρωπαϊκή πόλη και αφορά ένα γνωστό κέντρο της Λωζάνης που στον κανονισμό του είχε το face-control και όπου η αστυνομία κατέβαινε μετά τη μία για να ελέγξει την κατάσταση. Σήμερα έχει μετατραπεί σε καφέ με τραπεζάκια και υπαίθριες σόμπες, έξω στον πεζόδρομο.
Από νωρίς το απόγευμα ετοιμαζόταν να πάει να τον συναντήσει. Θα έβαζε εκείνο το κόκκινο πουλόβερ με το ντεκολτέ χαμόγελο που της πήγαινε πολύ. Μαύρη φούστα με τα παπούτσια τα Prada. Φυσικά μαύρο λίγο διαφανές καλσόν. Θα σήκωνε τα μαλλιά σε κότσο όπως η Monica Vitti στο έργο “Περιπέτεια”. Μόλις χτυπούσε το κουδούνι, είχε φθάσει στην πόρτα του. Μπήκε και εκείνος την υποδέχτηκε με ένα πλατύ χαμόγελο. “Ακριβώς στην ώρα σου!” “Μα τι λες τίποτε πιο εύκολο αφού δεν είχε κίνηση ο δρόμος!”.
Κάθησε, “ένα ποτό;” τη ρωτά. “Ναι αλλά βάλε και παγάκια”. Της έφερε το ουίσκι που ήταν από το μπουκάλι που είχε στη μικρή εταζέρα με φωτογραφίες με την οικογένεια του, μάρκας Dimple – αυτό το ωραίο μπουκάλι με το συρμάτινο διακοσμητικό και λίγα φυστίκια Αιγίνης. “Λοιπόν, τι νέα;” “τίποτε ησυχία” του απαντά αδιάφορα ενώ ο νους της ήταν στο επίμαχο θέμα της συμφωνίας που την έκανε να τον συναντά – ή ήταν κάτι άλλο; Δεν ήξερε ακριβώς να πει. Πηγαινοερχόταν μιλώντας συνέχεια στο κινητό με κάποιον – προφανώς συνεργάτη του. Μετά από λίγο κάθησε δίπλα της: “Να βάλουμε και λίγη μουσική” της λέει και σηκώθηκε προς το πικ-απ, πήρε από τη συλλογή του των βινυλίων ένα δισκάκι και το έβαλε να παίζει.
“Σ’ αρέσει; Στο αφιερώνω” και σηκώνοντας το ποτήρι να τσουγκρίσει μαζί της “εις υγείαν λοιπόν! να πω και κάτι άλλο μαζί;” τη ρωτάει. “Στη συμφωνία μας πες”. “Αυτό μόνο σ’ ενδιαφέρει; Τα χρήματα;”. “Ναι, πρώτα από όλα τα άλλα! – που άλλωστε δεν γίνονται έτσι κι αλλιώς… μάτια έχω και βλέπω…” κοιτώντας κατά το ραφάκι με τις φωτογραφίες.
Είχε σκοτεινιάσει τα φώτα της λεωφόρου έξω από τις κλειστές γρίλλιες θα είχαν πια ανάψει. “Ν’ ανάψουμε και ‘μεις το φως” του λέει ενώ έπαιζε το τραγούδι και ‘κείνος “λες να χρειάζεται;”. Στο μυαλό της εκείνη η συμφωνία που δεν μπορούσε να κλειστεί για άγνωστους λόγους, με τον πιο προφανή να αιωρείται – εκείνον της έλλειψης των χρημάτων. “Άναψε το φως δεν βλέπουμε τη μύτη μας εδώ μέσα” του απαντά.
Και ‘κείνος σηκώθηκε να ανάψει το φως με ένα ελαφρύ σήκωμα των ώμων. Η βραδυά ήταν σε πλήρη εξέλιξη – τα όσα θα λέγονταν ήταν γνωστά: το flirt αυτό, ήταν συνηθισμένο μεταξύ τους και ποτέ κανείς από τους δυο δεν ήξερε ακριβώς τι επρόκειτο να ακολουθήσει. Μόνο ένα ήταν σίγουρο: Η επιστροφή της στο σπίτι σε λίγη ώρα, η αμφιβολία, η απογοήτευση – συναισθήματα πάντα παρόντα.
Συνέντευξη του Δημήτρη Αθανίτη. Γνωστού από την τελευταία του ταινία Invisible: Μια προσπάθεια να εισχωρήσεις σ’ έναν άλλο κόσμο – δίπλα μας αλλά ουσιαστικά αόρατος. Το ίδιο αποπειράται με την ταινία που περιγράφει στη συνέντευξη. Η ουσία βρίσκεται πίσω από την όψη. Ένας κόσμος πάλι αόρατος
Κάθε φορά που φεύγει ο παλιός χρόνος και μπαίνει ο καινούργιος γιορτάζουν. Έτσι και τώρα. Εμείς ήμασταν στο συνηθισμένο μας Σαββατοκύριακο στο εξοχικό ξενοδοχείο. Βάλθηκαν να καταστρώνουν σχέδια η Μαρούλη και η παρέα για το που θα περάσουν τη βραδιά της παραμονής.
Εδώ γινόταν χαλασμός με τα τόσα γεγονότα! Η Αθήνα μια ρημαγμένη πολιτεία. Όμως η διασκέδαση προείχε. Τέλος πάντων δεν τις παρεξηγώ! Η αιώνια γυναικεία φιλαρέσκεια θέλει να βρει τον καθρέφτη της. Και που αλλού; Μια επίπλαστη ιδιότητητα όπως αυτή, δεν θα ψάξει παρά στις μουσικές και τις φανφάρες. Τα χειροφιλήματα και τις υποκλίσεις.
Μαργαρίτες σε βάζο Daisy Marc Jacobs
“Απόψε κυρία μου είσθε εκθαμβωτική!”
Αυτό θέλει η γυναικεία φιλαρέσκεια: Το θαυμασμό και τη λάμψη των φώτων της μαγείας που πρόκειται να προκύψει. Μετά φυσικά το ηφίφως. Α αυτό το ημίφως! πόσο όλοι το περιμένουν. Όλοι αυτό τελικά δεν προσμένουμε; Εκεί ανάμεσα στη σκιά και το φως παιχνιδίζουν οι αναμνήσεις μαζί με όλα τα τωρινά, τα “ποθούμενα”.
